قطعی اینترنت تحدید یا تهدید ؟!

تحدیدهای یک شبکه ملی اطلاعات ناقص !

اغلب بین این دو واژه در امور سیاسی و اقتصادی و حتی فرهنگی اختلاط پیش می آید و کمتر به تفاوت آن دو به صورت عملی و عملیاتی توجه می‌­شود.تهدید اصطلاحی است که در مدیریت راهبردی از آن زیاد بحث می شود و می­گویند باید تهدید را بدل به فرصت نمود ولی تحدید به معنای محدود کردن و مانع شدن است که باید به رفع آن کوشید و مانع را از سر راه برداشت. در عین­حال، به نظر من این دو واژه اشتراکات و افتراقاتی دارند و تفکیک بین آن دو نیاز به دقت و امعان نظر دارد.  اما تبیین کاربرد این دو واژه راهبردی در مواجهه با اوضاع فعلی کشور در مسئله قطعی اینترنت و سیاست های پیشرو در حوزه شبکه ملی اطلاعات میتواند راهگشای سیاست انقلابی مان باشد.

قطعی اینترنت موهبتی با ارزش!

قطع اینترنت و مسدود شدن شبکه های اجتماعی خارجی در چند روز گذشته، اهمیت و نیاز اساسی به شبکه ملی اطلاعات را بیش از پیش نشان داد و به رغم گزارش های غیرواقعی وزارت ارتباطات در خرداد سال جاری در مجلس از پیشرفت 80 درصدی شبکه ملی اطلاعات ، کاستی های این شبکه بومی و ملی  در زمینه های پاسخگویی به نیارهای عمومی ازجمله موتور جستجوی ملی، تولید شبکه های اجتماعی و خدمات حافظه ابری، ایمیل و تجارت کم و بیش مشخص شد.

مردم ما و دولت های ما به ویژه  دولت فعلی چنین باور داشته و دارند که پیشرفت و توسعه در لوای دسترسی به اینترنت و توسعه فرصت های فناوری های نوین اینترنتی است  و اگر کسی مانع این دسترسی شود چون آن را حق خود می دانند حتما با ان مخالف میکنند و تلاش میکنند تا این محدودیت را بر طرف کنند. و هر چه سرعت دسترسی به اینترنت  جهانی بیشتر شود خوشحال ترند و آن را افتخار می دانند؛

 اما حقیقت  این است که اگر قطعی های بحرانی همچون قطعی اینترنت در زمان اغتشاشات را تهدید می دانستیم سعی می کردیم از این فرصت پیش آمده نهایت استفاده را بکنیم و با مدیریت و تدبیر گذشته نیازهای مرتبط با این حوزه که به گزارش های متعدد بیش از 80 درصد از نیاز در داخل کشور می باشد را با دیگر روش های غیر وابسته جایگزین نماییم. و قطعی اینترنت را موهبتی تلقی می کردیم تا از این فرصت پیش آمده شناخت دقیقتری از نواقص شبکه ملی اطلاعات پیدا کنیم و وابستگی به اینترنت جهانی را مدیریت و یا کم نماییم و همچون کشورهای چین و روسیه و حتی کشورهای اروپایی بدنبال راه اندازی واقعی این شبکه کارآمد باشیم . اما چون چنین نیست و از زمان دستور راه اندازی شبکه ملی اطلاعات و تکلیف قانونی برنامه پنجم توسعه تنها بسنده به رونمایی های سوری مکرر کرده ایم و در هیچ دولتی به این فکر نیفتاده ایم و  شاید هم نخواهیم افتاد که این وابستگی قطع کنیم. بنابراین قطعی اینترنت جهانی در واقع همیشه برای ما تحدید بوده است و نه تهدید!!

و لذا برنامه جدی هم برای قطع این رابطه استعماری و وابستگی به کشورهای استکباری نداریم و اگر هم باشد تاکنون شعاری بوده است...

شبکه ملی اطلاعات ، مهمترین مسئله فضای مجازی کشور

این درحالی است که برای جلوگیری از این رخدادهای اینچنینی و تبدیل شدن به یک کشور مستقل در فضای مجازی و اینترنت، مقام معظم رهبری بارها بر لزوم ایجاد شبکه ملی اطلاعات تأکید داشته‌اند و کوتاهی در این خصوص را گوشزد کرده‌اند. ایشان در بخشی از سخنانشان با بیان اینکه «فضای مجازی خیلی مهم است و آنچه از همه مهم‌تر است، مسئله شبکه ملی اطلاعات است»، تأکید کردند: «امروز فضای مجازی مخصوص ما نیست و همه دنیا با فضای مجازی درگیرند و کشورهایی که شبکه ملی اطلاعات درست کرده و فضای مجازی را به نفع خودشان و ارزش‌های موردنظر خودشان کنترل کرده‌اند، یکی دوتا نیستند. متأسفانه در زمینه شبکه ملی اطلاعات در کشور کوتاهی شده و کاری که باید انجام گیرد، انجام نگرفته است

 

مستعمره حکمرانی نوین سایبری

در  وضعیت موجود یعنی اینکه به دلیل سیاست های غلط و کوتاهی مسئولین مکلف در اجرای «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» عملاً یک کشور تقریبا وابسته و مصرف کننده و آسیب پذیر در فضای مجازی و مستعمره حکمرانی نوین سایبری هستیم و اگر فردا روزی آمریکایی ها و یا شرکت های نرم افزاری و سخت افزاری دنیا ما را تحریم کنند نیز، دوباره زندگی همه مردم  دچار مشکلاتی به شدت وخیم تر از قطعی اینترنت این چند روز را شاهد خواهیم بود ، به گونه ای که نهادها و سازمان های مختلف کشور نیز دچار مشکلات اساسی می شوند. بنابراین جا دارد که دستگاه ها و سازمان مسئول بر اساس وظیفه ذاتی خود در این حوزه وارد شده و به سیاسی بازی و کم کاری های صورت گرفته از سوی مسئولین پایان دهند. حقیقت این است که اگر وزارت ارتباطات با نرم افزارها و موتور جستجوی آمریکایی – صهیونیستی دوپینگ نکند، وضعیت این می شود که الآن می بینیم. اگر از قبل و در موعد مشخص برنامه ، شبکه ملی اطلاعات  ساماندهی شده بود نیاز به محدودیت اینترنت بین الملل نبود و اگر شبکه ملی اطلاعات به طور کارآمدتری برقرار شده بود با قطع اینترنت بین الملل مشکلی برای بخش خصوصی و زیان های 900 میلیاردی و شاید بیشتر برای مردم ایجاد نمی شد.

 

کشورهای دیگردنیا تحدید می دانند یا تهدید ؟
از طرفی باید قبول کرد که امروز میلیون ها نفر از مردم کشور از طریق اینترنت و خدمات مبتنی بر آن ارتزاق می کنند و قسمت اعظم نیازهای خود را از این طریق برطرف می کنند. در چند روز اخیر مشاهده کردیم که با بسته شدن موتور جستجوی گوگل، نبود یک موتور جستجوی ملی کارآمد، بیش از بیش احساس شد. در حالیکه  کشور ژاپن با goo.ne.jp  و  کشور هند با Guruji.com  و کشور آلمان با abacho.de  و چین با Baidu.com و روسیه نیز با Yandex.ru و حتی آفریقای جنوبی با ananzi.co.za توانستند سلطه شرکت های آمریکایی همچون گوگل را در هم بشکنند. و قطعا این نشانه این است که برخلاف کشور ما این کشورها تحدید های اینترنت جهانی را تهدید تلقی، و برای تبدیل آن به فرصت برنامه ریزی کرده است.
 
تجریه این چند روز به خوبی نشان داد که اگر میزان درصد پیشرفت شبکه ملی اطلاعات حتی 80 درصدی که وزیر ارتباطات در خرداد98 در مجلسه گزارش داد بود ، قطعا کاربران داخلی به طور گسترده تری قابلیت استفاده از خدمت را داشتند و بسیاری از مشکلات کنونی هم پیش نمی‌آمد.

حقیقت این سال های گذشته تحلیل ها و نظرات کارشناسی رسانه ای بسیاری بر سر اینکه آیا شبکه ملی اطلاعات چیست و آیا راه اندزای شده است؟ و چقدر از شبکه ملی اطلاعات محقق شده است؟ و متولی و یا متولیان مجری این شبکه کدام دستگاه ها هستند؟ منتظر شده است اما خوب اگر این نظرات کارشناسی منتقدین  را تحدید بدانیم سعی می کنیم حرف آنها را قبول نکنیم و به کار خود ادامه دهیم که می شود همین که هست و اوضاعی که در چند روز قطعی اینترنت داشتیم. اما اگر آن راتهدید بدانیم در پی اصلاح بر می آئیم و ایراد دیگران را اگر وارد است به فرصت برای تغییر صفات نادرست بدل می کنیم. واین می شود کاری کارستان برای ملت و  البته دولت!

اکنون که سال رونق تولید است تا نگاه تغییر نکند چیزی حل نمی شود و همه چیز در لفاظی و بیان باقی می ماند. اکثریت قریب به اتفاق مردم، اگرچه به زیست مجازی شان وابسته و متکی شده اند،اگر برنامه ریزی درستی در این زمینه در کشور ببینند، که صادقانه و نه شعاری باشد، به آن تمکین می کنند؛ برنامه ای که با خواست این دولت و آن دولت عوض نشود. همانند برنامه ای نباشد که مجلس آن را بنویسد و دولت آن را قبول نداشته باشد دولت گزارش از پیشرفت از این شیکه بدهد اما مرکز ملی فضای مجازی این پیشرفت را تایید نکند؟.

نتیجه اینکه اگر نفع کلی و ملی در نظر گرفته شود و بین تحدید و تهدید فضای مجازی داخلی و خارجی هم به لحاظ موقعیت خویش و هم موضع انقلاب اسلامی با توجه به برنامه ریزی دراز مدت، فرق بگذاریم و آن ها را تحلیل کنیم قطعا زمینه برای رشد و شکوفائی و تحقق حکمرانی سایبری و استقلال فضای مجازی کشورمانن فراهم خواهد شد.
 

 

 

1. تعریف شبکه ملی اطلاعات:
 بر اساس تعریفی که در تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه درباره شبکه مورد بحث آمده است و شورای عالی فضای مجازی نیز آن را تصویب کرده، شبکه ملی اطلاعات کشور، شبکه‌ای مبتنی بر قرارداد اینترنت (آیپی)، به همراه سوئیچ‌ها و مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای است. به صورتی که درخواست‌ های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند، به هیچ‌وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت، خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود.